به گزارش واحد توانمندسازی و مشارکت آموزشی دانشجویان، پنجمین کارگاه «مدرسه کشوری پژوهش در آموزش» دانشگاه علوم پزشکی تهران روز دوشنبه 22 مرداد 1403 به صورت آنلاین و در بستر اسکای روم برگزار شد.
این جلسه با موضوع «اخلاق در پژوهش» توسط دکتر علیرضا پارساپور، استادیار اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران تدریس شد.
معاون آموزشی مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران صحبت خود را از سال های اوج حوزه پژوهش در کشور که رتبه اول چاپ مقالات را در منطقه داشتیم شروع کرد و توضیح داد که به موازات افزایش فعالیت های پژوهشی، کمیته های اخلاق پزشکی تشکیل شده و پژوهشگران ملزم به رعایت نکات اخلاق در پژوهش شدند.
دکتر پارساپور سپس در مورد ساختار و عملکرد نظام اخلاق در پژوهش، اصول اخلاقی در مراحل مختلف پژوهش و بالاخص در خصوص اهمیت اخذ کد اخلاق قبل از انجام هر پژوهشی (حتی مرور سیستماتیک) صحبت کرد.
در ادامه این کلاس به تشریح موارد مهم در آیین نامه های کمیته اخلاق در پژوهش زیست مولکولی پرداخته و به موارد مهمی نظیر نحوه تامین هزینه های درمانی، رضایت بیماران در خصوص استفاده از اطلاعات بیماری ایشان برای انجام تحقیق، اعتبار علمی پژوهش، لزوم حضور پزشک دارای مهارت در کارآزمایی های بالینی بر روی بیماران و ارزیابی سود و زیان پژوهش مورد نظر اشاره کرد.
وی تاکید کرد پژوهشگر ملزم به کاهش خطر پژوهش برای جمعیت شرکت کننده در پژوهش و جبران خسارت می باشد؛ حتی اگر رضایت آگاهانه از شرکت کننده گرفته باشد، موارد خطر را به اطلاع او رسانده و برای جلوگیری از خطر اقدامات لازم را انجام داده باشد. همچنین در مورد جزئیات رضایت آگاهانه (و البته آزادانه) و موارد مهم آن توضیحات کاملی داد و گفت: هر شرکت کننده ای، هر زمان بخواهد می تواند از مطالعه خارج شود (حتی اگر روند مطالعه دچار اشکال شود و یا پژوهشگر از نظر مالی متضرر گردد.) و هیچ جریمه ای شامل شرکت کننده نمی شود.
دکتر پارساپور در پایان، ضمن توضیح مباحث تعارض منافع و اخلاق در انتشار نتایج و معرفی چند منبع به منظور مطالعه بیشتر، سوالات دانشجویان حاضر در کلاس را پاسخ داد.